Elektrik Hizmetleri

Cumhuriyetin ilanından sonra Ankara’nın elektrikle aydınlatılması amacıyla, ilk kez 1925 yılı başında Ankara Belediyesi tarafından Bentderesine kurulan 50 HP gücündeki bir lokomobilli santralden doğru akımlı olarak elektrik üretilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Bu güçteki enerjiyle daha çok sokak aydınlatması, TBMM, Valilik ve Belediye gibi kamu binalarının aydınlatma ihtiyaçlarına cevap verilebilmekteydi.

Elektrik ihtiyacının artması sonucu Güvercinlik’te bir elektrik santrali kurulmuş, bu santral toplam 720 HP enerji üretmiştir. Elektrik şebekesinin bu güce göre genişletilmesi işleri de Alman Siemens Firmasına verilmiştir.1925 yılında bu yeni tesislerden enerji alınmasıyla Bentderesindeki lokomobilin çalıştırılmasından vazgeçilmiştir.1926 yılının Haziran ayında tesis tam kapasiteyle işletmeye alınmıştır.

Genç Türkiye Cumhuriyeti Başkentin artan elektrik enerjisi ve dağıtım işlerini kesin olarak çözümlemek için mevcut tesisleri 60 yıl imtiyaz vermek suretiyle Alman Didier Firmasına devretmeyi uygun bulmuştur. 24 Mart 1927 tarihinde imzalanan sözleşmeyle “sahibi imtiyaz şehir emanetinden devren alacağı tesisat dahil olduğu halde asgari 2500 KW gücünde son sistem bir müvellidi elektrik fabrikasıyla müştemilatını tesis ve inşa etmeye” mecbur tutulmuştur.

1926 yılında Belediye tarafından MAN Firmasına sipariş edilmiş olan 650 HP dizel elektrojen grubu 1927 yılında Ankara’ya gelmiş, Güvercinlik’teki santralle paralel çalışmak üzere 16 Ağustos 1927’de işletmeye konulmuştur.

Daha sonra Maltepe Elektrik Fabrikası 20 Ocak 1929’da tamamlanarak servise konulmuş bu da ihtiyaca yeterli gelmeyince 1930 yılında yine MAN Firmasına 3150 HP güçte yeni dizel gruplar sipariş edilmiş olup 1931 yılında devreye sokulmuştur. Böylece Maltepe’deki Elektrik Santralinde 5850 HP, Güvercinlik’teki Elektrik Santralinde de 740 HP gücündeki dizel elektrojen grubu ile Ankara’nın enerji ihtiyacı karşılanmıştır.

Oldukça önemli miktarda ithal malı mazot tüketerek elektrik üreten dizel santraller ile elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanamayacağı anlaşıldığından, Bayındırlık Bakanlığı 1933 yılında Maltepe Santralinin Zonguldak Maden Kömürü ile çalışan bir termik santral haline getirilmesine izin vermiştir. Yapılması kararlaştırılan 5100 kw gücündeki termik santral Alman AEG ve MAN firmalarına sipariş edilmiştir. Santral 14 Ekim 1936’da işletmeye alınmıştır.

1939 yılına kadar Alman Şirket tarafından işletilen bu tesisler  5 Temmuz 1939 tarih ve 3688 Sayılı Kanunla devir ve satın alınmıştır. 1942 yılı sonuna kadar süren tasfiye işlemlerinden sonra 16 Aralık 1942 tarihinde kabul edilen 4325 Sayılı Kanun’la Ankara Elektrik ve Havagazı İşletme Müessesesi olarak kurulmuş bulunan Müessesemize Ankara’daki tesis ve İşletmeler devredilmiştir.

Ankara’da 50 HP gücündeki doğru akım üreten bir santral ile ilk kez 1925 yılında başlanan elektrik üretimi ve kullanımı 1982 yılı sonunda 425,5 MVA’lık güce ulaşmış, abone sayısı da 460.000’i geçmiştir. 1 Kasım 1982 tarihinde çıkarılan 2705 Sayılı Devir Yasası gereğince; EGO Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan elektrik işlerinin tamamı TEK’na devredilmiştir.

Havagazı ve Doğalgaz Hizmetleri

Yukarıda anılan 24 Mart 1927 tarihinde imzalanan sözleşmeyle aynı firmaya Ankara’da Havagazı Fabrikası ve Şebekesi Tesisi işi de verilmiştir. Firma günde 3000 m3gaz üretme gücünde 2 adet havagazı fırını inşa etmiş ve 1929 yılı Ekim ayı sonunda bu fırınlar işletmeye açılmıştır. Aynı zamanda gerektiğinde üretilen günlük 6000 m3 gazı depo edebilecek bir gazometre inşa edilmiştir.

İlk kuruluş yılında günde 3000 m3 gazın tüketimini sağlayamayan Havagazı işletmesi kısa süre sonra mevcudu birden çalıştırdığı halde şehrin ihtiyacını karşılayamaz duruma düşmesi üzerine 1933 yılında tesisi büyütmek zorunda kalmıştır. Ocak 1935’de havagazı üretim kapasitesi 12.000 m3’e çıkarılmıştır. Mevcut Gazometre yetersiz kaldığından ilaveyle Kasım 1938’de 9000 m3’lük bir depo haline getirilmiştir. 1939 yılında şirket satın alınmış ve müessesemize devredilmiştir. 1942’de üretim kapasitesi 20.000 m3’e çıkarılmıştır. 1929 yılında 207 olan havagazı abone sayısı 1968 yılında 72.842’ye gaz üretim kapasitesi 220.000 m3’e depolama kapasitesi de 114.000 m3’e yükselmiştir. Havagazı abone ve satışlarının gösterdiği yükselişler sonucu mevcut havagazı üretim tesislerinin yetersiz duruma düşmesi üzerine 1969 yılında Güvercinlik’te yeni bir fabrika kurulmasına karar verilmiş tesis 1973 yılında işletmeye açılmıştır.

Havagazı fabrikasının yan ürünü olarak elde edilen kok kömürü TKİ aracılığı ile halkımıza ve ikinci yan ürün olan katran da yakıt veya yol inşaatlarında kullanılmak üzere ihtiyaç sahiplerine satılmıştır.

1989 yılında üretim kapasitesi 4 milyar m3 abone sayısı ise 105 bindir. 1989 yılında Rusya kaynaklı doğalgaz hattının Ankara’ya getirilmesi sonucunda havagazı üretimi durdurulmuş 15.05.1990 tarihinde Güvercinlik 17.07.1990 tarihinde ise Maltepe Havagazı Fabrikası kapatılmış, yerini doğalgaz hatları ve reglaj istasyonlarına bırakmıştır.

Doğalgaz dönüşüm çalışmaları sonucu 300.000 abonelik dönüşüm işlemleri tamamlanmış ve Ankara’da havagazı hizmeti verilen bölgelerde doğalgaz kullanımına başlanmıştır. Doğalgaz hatlarının yaygınlaştırılması bakım, onarım ve abone işleri doğalgaz hizmetlerinin 15.06.2007 tarihinde kurulan Başkent Doğalgaz Dağıtım A.Ş. ‘ye devredildiği 01.09.2007 tarihine kadar Kuruluşumuzca yürütülmüştür. Bu tarih itibariyle genel abone sayısı 1 milyona ulaşmıştır.

Otobüs Hizmetleri

1930 tarih ve 1580 Sayılı Belediye Kanununun 15.02.1934 tarih ve 2571 Sayılı Kanun’la değiştirilen 19. maddesine dayanılarak 1 Ekim 1935’te kurulan “Belediye Otobüs İdaresi” aynı yıl Sovyetler Birliğinden alınan 100 adet ZİS marka otobüsle 12 hat üzerinde, yoğun saatlerde yolcu taşımaya başlamıştır. 

1 Haziran 1944’te İdare “Ankara Otobüs İşletme İdaresi” adı ile katma bütçeli bir kuruluş durumuna getirilmiştir.

1947 yılına kadar sadece otobüs çalıştıran işletme, ülkemizde ilk defa troleybüs hattını tesis edip, işletmeye başlamıştır. 1947’de 10 adet Brill marka, 1948’de 10 adet FBW marka troleybüs Ulus – Bakanlıklar hattında hizmete girmiştir. 1952’de alınan 13 MAN marka troleybüsle birlikte troleybüs adedi 33’e ulaşmıştır. 1961’de alınan 33 adet ANSALDO marka troleybüsün dışında troleybüs alımı yapılmamıştır. 1979 – 1981 döneminde trafiği aksattırdıkları ve yavaş gittikleri gerekçesiyle hizmetten kaldırılmışlardır.

1942 yılında Almanya’dan 7 adet Magirus, 1944-46 yıllarında da 10 adet FBW ve 19 adet Ford marka otobüs satın alınarak otobüs sayısının yükseltilmesine çalışılmıştır. 1 Ocak 1950 tarihinde de İşletme 5363 Sayılı Kanun’un 3.maddesi uyarınca “Ankara Elektrik, Havagazı ve Otobüs İşletme Müessesesi Genel Müdürlüğü – EGO” bünyesine katılmıştır.                                                                     
1952’de alınan 13 adet MAN ile 1961’de alınan 33 adet Ansaldo marka troleybüslerin dışında troleybüs alımı yapılmamıştır. 1951-1962 yılları arasında satın alınan 308 adet otobüs Bussing markadır.

1974 yılında 50 adet Mercedes otobüs, 1977’de 20 adet Magirus Midibüs, 1980 yılında alınan 35’i üç kapılı 50 adedi körüklü 85 Ikarus marka otobüs ile birlikte 1975-1982 yıllarında 477 adet MAN marka otobüs satın alınmıştır.

1998 yılında toplam 267 Mercedes otobüs satın alınmıştır. Bu otobüslerin 197’si solo, 70’i körüklü otobüstür.

2007 tarihinde Türkiye’de ve Ankara’da ilk kez kullanılan 490 adet doğalgazlı otobüs (MAN) satın alınmıştır. 

2008 yılı içerisinde 600 adet CNG’li ve klimalı otobüs (MAN) alımı yapılmıştır. Otobüsler 2009 - 2011 yıllarında teslim alınarak hizmete sunulmuştur.

Her yıl nüfusu artan ve hızla büyüyen Ankara’mızda yaşayan başkentlilere güvenilir ve konforlu toplu taşıma hizmeti vermek amacıyla, otobüs filomuz sürekli yenilenmiş, yaş ortalaması düşürülmüştür.  CNG ile çalışan otobüs sayımız 1287’dir. Doğalgazlı otobüsleri toplu taşıma filosuna ilk katan kuruluş olmamız yanında, filosunda Avrupa'da bu sayıda CNG’li otobüs bulunduran kuruluşların birincisiyiz.

Filomuza 2012-2013 yıllarında katılan körüklü otobüslerimizin tamamı alçak tabanlı, engelli kullanımına uygun klimalı, kameralı ve GPS takip sistemli araçlardır.

Raylı Sistem Hizmetleri

Ankara’nın nüfusunun artması sonucu giderek ağırlaşan kent içi trafik problemlerini azaltmak ve halkın, dünyanın büyük metropollerinde olduğu gibi çağdaş, hızlı ve güvenli bir toplu taşıma sistemine kavuşturulması amacıyla 1989 yılında ciddi bir adım atılarak metronun temeli atılmıştır.

Metronun yapım çalışmalarına Kızılay istasyonu inşaatının Temmuz 1991 de Kızılay meydanının trafiğe kapatılmasıyla başlanmıştır.Temmuz 1992 de Kızılay tekrar trafiğe açılmış, bu tarihten itibaren Kızılay ortak istasyonu çalışmaları yerin altından sürdürülmüştür. ANKARAY’da kullanılan vagonların üretimi İtalya’da hat ekipmanları, elektro mekanik donanımlarının üretimi ise Almanya’da yapılmıştır. Ağustos 1996 da hizmete giren 8.527 m. uzunluğundaki hafif raylı toplu taşım sistemi ANKARAY ile günde ortalama 100.000 dolayında yolcu taşınmaktadır.

Kızılay-Batıkent arasındaki 14.661 m.lik güzergahta çalışan Ankara Metrosu’nun (M1) yapım çalışmalarına ise Nisan 1993 de başlanmış ve metro 1997 yılının sonunda işletmeye açılmıştır. 

Ankara Metrosunun 3. aşaması olan 15.360 m hat uzunluğunda 11 adet istasyondan oluşan Batıkent-Sincan-Törekent metro hattı 12 Şubat  2014 tarihinde, Ankara Metrosunun 2. aşaması olan 16.590 m hat uzunluğunda 11 adet istasyondan oluşan Kızılay-Çayyolu metro hattı ise 13 Mart 2014 tarihinde hizmete girmiştir.

Ankara Metrosunun 4. aşaması olan 9.220 m. hat uzunluğunda 9 adet istasyondan oluşan AKM-Keçiören (M4) metro hattının yapımı tamamlanarak 05 Ocak 2017 tarihinde işletmeye açılmıştır.

Ankara Metrosunda (M1-M2-M3-M4) bugün günde yaklaşık 220.000 yolcu taşınmaktadır. 

Kuruluşumuz kent içi ulaşımda lastik tekerlekli ve raylı sistemlerin yanında; Düşük CO2 emisyonu, güzergah boyunca arazide az yer kullanması, trafik sıkışıklıklarından etkilenmemesi, trafik sıkışıklığına neden olmaması ve düşük işletme maliyetleri gibi nedenlerle teleferik projesini de gündemine almıştır.

Yapım çalışmalarına 2013 yılında başlanan ve Yenimahalle Metro İstasyonunu Şentepe’ye bağlayan teleferik sistemi, metroyu kullanan yolcularımızın beklemeksizin kısa sürede Şentepe’ye ulaşmalarını sağlamaktadır. 4 duraklı 106 kabinin aynı anda hareket ettiği teleferik sistemi saatte tek yönde 2400 kişi taşımıştır.  Teleferik sistemi 3257 m olup,   her kabin 15 saniyede bir istasyona girmektedir. Sistemde çalışan kabin sayısı 99’dur. Yenimahalle – Şentepe Teleferik Hattının ilk üç istasyonu 17 Haziran 2014’de, dördüncü istasyonun bitmesiyle tümü 20 Mayıs 2015’te hizmete açılmıştır. Sistem sayesinde mevcut yollara ek yükler binmemekte ve trafikte ciddi rahatlamalara sebep olmaktadır.  

Mimarlar Odası tarafından 2013 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne açılan dava sonuçlanmış olup mahkemenin imar planının iptaline karar vermesi sebebiyle teleferik işletmemiz süresiz olarak kapatılmıştır.

Ulaşım Hizmetleri

Kentimizde trafik düzeni ve güvenliğinin sağlanması amacıyla 2007 yılında kuruluşumuza katılan Ulaşım Dairesi Başkanlığı 09.06.2016 tarih ve 1075 sayılı karar ile 15 Ağustos 2016 tarihinde Büyükşehir Belediyesi bünyesine alınmıştır.